2020 Yılından itibaren tik-tok yayıncılığı Türkiye’de çoğalmaya başladı . Ancak vergi ödeme bilinci yeterince oluşmadığı için yayıncılar şu anda mağduriyet yaşıyorlar.

Türkiye’de web üzerinden elde edilen gelirler her geçen gün artıyor. Yayın yapılan platformlar gün geçtikçe çoğalıyor. Bu yazıda hem Tik-tok yayıncılarının vergisel durumları hem de ülkemizdeki web gelirlerinin vergi macerasını anlatmaya çalışacağız.

Türkiye’de Web Üzerinden Elde Edilen Gelirlerin ve Vergi Cezalarının Tarihçesi

Web üzerinden gelir elde edenlerin sayısının çoğalmasından sonra Maliye Bakanlığı bu gruplara özel ilgi göstermeye başladı. Türkiye’de web üzerinden elde edilen gelirler için vergi cezaları, kendi web siteleri üzerindeki alanlara reklam alan Google Adsense geliri elde eden kişilerle başladı. Popüler web siteleri kurup kullanıcı trafiği yaratan, blog yazarlığı yapan içerik üreticileri,  web sayfalarına reklam alarak gösterim ve tıklanma için ödeme almaya başladılar. Maalesef Adsense vergi cezaları alanlar açısından bu konu “adsense vergisi” olarak adlandırıldı. Bundan sonra her uygulama için ayrı vergi politikası varmış gibi “youtube vergisi” , “tiktok vergisi” gibi sanki vergiler sadece söz konusu platformlar için var, diğerleri için yok gibi bir yanlış anlaşılmaya yol açtı. Bu durum halen devam etmektedir.

 Adsense gelirlerinde, site sahipleri ön planda olmadıkları için diğer sosyal medya vergi cezaları gibi büyük yankı uyandırmadı. Ancak ,Hizmetin yurt içine mi, yurt dışına mı yapıldığı, işlemlerde Kdv olup olmayacağı gibi temel meseleler , Kdv’ye karşı açılan kazanılan ve kaybedilen davalar ile ilgili süreçte ilkler bu grup ile yaşandı diyebiliriz. Bu gruptan hemen sonra, oyun içi uygulama satışları, web sitesi satışları, platform sayfa satışları , reklam ücretleri gibi gelirler için vergi incelemeleri yapıldı.

Web Vergi Cezalarının Kitleselleşme Nedenleri

Ticari gelir elde eden kişilerin, bunlar ile ilgili vergi ödevleri olmasını bilmemeleri başlıca sorundur.  Ülkemizde vergi sistemi gelir elde edilen kişilerin kendi gelirlerini Maliye Bakanlığına beyan etmeleri üzerine kurulur diyebiliriz. Bu beyanları da Mali Müşavirler aracılığı ile yapabilirsiniz. Mali Müşavir danışmanlığı almadan bu süreçleri sağlıklı yönetemeyeceğinin farkında olmayan on binlerce kişi vergi dünyasına yanlış bir giriş yaptı. Ancak sosyal medya platformlarından gelir elde eden kişilerin,  tahsilat yaparken platformların fatura talep etmemesi, vergi kaydı sormaması, vergi inceleme yazısı gelene kadar bu kişilerin vergi ile ilgili bir konunun hiç farkında olmamasına yol açtı.

Buradaki tek istisna Instagram fenomenleridir. Instagram’da reklam yayıncılığı yapan sosyal medya fenomenlerine ödemeler Türkiye’deki şirketler tarafından yapılıyor. Bu şirketler ödeme için fatura istiyor. Bu nedenle İnstagram fenomenleri gelirleri için ya vergi mükellefi olup şirket açıp fatura kestiler ya da ajanslarla ile çalışıp tevkifat yoluyla vergi ödeyerek süreci yürüttüler. Ancak youtube ve tiktok gibi platformlarda gelir elde eden kişiler banka hesaplarına yatan paralar nedeni  youtube ve tiktok tarafından fatura talep  edilmediği için  vergi ile ilgili bir yükümlülük olmadan bu gelirleri elde edebildiler. Vergi cezalarının kitleselleşmesinde vergi yükümlüğü ile ilgili bir konu gündeme gelmeden yayıncı hesaplarına para gönderen youtube ve tik-tok şirketlerinin büyük payı oldu.

Youtube Vergi Cezaları  ” ARKADAŞLAR KANALI KAPATIYORUM “

2020 yılına gelindiğinde , Youtuberlara vergi inceleme yazıları gelmeye başladı. Özellikle 2018 yılından itibaren Türkiye’deki yayıncıların hem sayısı arttı, hem de para kazanma oranları ve tutarlarında ciddi bir artış oldu. Vergi incelemeleri geriye dönük beş yıl için yapılabiliyor.  Örneğin, 2016 yılında çok cüzi bir gelir elde eden yayıncılar yıllar geçtikçe, kanala video yükledikçe aynı videodan tekrar tekrar kazanç elde etti. Böylece maliyenin radarına girdiler. Az gelir elde ettikleri yıllar için de cezalar aldılar. Youtube platformunun aynı videodan süresiz şekilde gelir elde etme olanağı sunması popüler kanal sahiplerini gelecekte miras olarak bırakacakları bir kanal ve gelirlere ulaştırdı.

 Bir video yayın platformu olan Youtube, vergi ceza yazıları, vergi inceleme videoları ile dolmaya başladı. “Vergi cezası aldım , kanalı kapatıyorum” şeklinde yüzlerce video yayınlandı. Aslında Youtube videosu yayınladığı için vergi cezası almadılar, vergi beyan edip ödemedikleri için ceza aldılar. Maalesef vergi danışmanlığı almanın önemi bilinmediği için alınabilecek indirim ve uzlaşma fırsatlarını da kaçırdılar. Çektikleri videolarla doğru olmayan bilgileri yayıp diğer yayıncıların mağduriyetine yol açtılar. “Vergi cezası aldım” diyerek sürekli yayın yapan kişiler bu cezaların bir kısmını aynı videodan gelen izleme geliri ile  ödedi. Kimse kanalını kapatmadı. Ancak , ufak kanal sahipleri, ayda bir cep harçlığı kadar kazanabilen binlerce kişi paniğe kapıldı. Aslında vergi bilinci , birkaç büyük yayıncı ibreti alem edilerek verilmeye çalışıldı. Ufak gelirler elde eden kişiler için vergi mükellefi olmak, bağ-kur 4b kapsamına alınmak, mali müşavir ile çalışmak, damga vergileri vb toplandığında ceplerinden fazladan para ödemeden bu süreci yönetemezlerdi. Bir çok yayıncı para çekmeyi durdurdu. Bazıları kanalı gerçekten kapattı. Vergi cezası korkusu ile , gelir elde edilen bir platformun terk edildiği günler yaşandı. Yayıncılar, Maliye Bakanlığı’nı talep yağmuruna tuttu. Youtube ödemeleri banka üzerinden gönderdiği için Maliye açısından denetimleri yapmak kolaydı. Sokaklarda insanları aramaya gerek kalmıyordu.  İrlanda üzerinden gelen havaleler ile vergi kayıtları sorgulandığında kişinin vergi kaydı yapıp yapmadığı kolayca tespit edilebiliyor. 

Youtuber Vergi Başarısı- Sosyal Medya Vergi İstisna Yasası

Youtube yayıncılarının maliye üzerine talepleri sonrası bakanlık çalışmalar yürüttü. 2022 yılının ocak ayından itibaren ” Sosyal Medya Vergi İstisna” yasası uygulanmaya başladı. Bu yasa özetle, yayıcıların açacakları bir banka hesabı ile , gelen havaleler için yüzde 15 vergi ödenmesi anlamına geliyor. Böylece youtuberlar ,özellikle az gelir elde eden yayıncılar aylık- yıllık beyanname vermeden, kdv ödemeden, mali müşavir ile çalışmadan , defter tutma zorunluluğu olmadan vergi ödeyebilecekleri bir sisteme kavuştular. Youtube içerik üreticilerinin kendilerinden sonrakiler için de kazandıkları bir başarı diyebiliriz.

Sosyal medya istisna yasası bazı handikapları içermiyor değil. Adının istisna olması gelir vergisi 4.dilime kadar olan gelirlerin vergi dışı kalacağı şeklinde anlaşıldı. Yani 2024 yılında 3.000.000 TL ye kadar vergi ödeme gerek yok şeklinde anlaşıldı. Halbuki istisna bu tutara kadar olan gelirleri kapsıyor. İstisnadan kasıt  Gelir vergisi 4.dilime kadar geliri olanların %15 vergi ödemesi, defter tutmaması, beyanname vermemesi. Ancak bizce yasanın ismine istisna yazılmamalıydı. İstisna adındaki bir vergiden insanların vergi ödenmemesini beklemeleri anlaşılır bir durumdur. Ayrıca bu yasada Türkiye Vergi Sisteminde çok uygulanmayan Ciro Vergilendirilme sistemi getirilmiş oldu. Diğer vergi mükellefleri işleri için yaptıkları harcamaları kazançlarından düştükten sonra, net gelir üzerinden vergi öderken, web üzerinden gelir elde eden kişiler cironun tamamı üzerinden vergilendirilmiş oldu.

 Youtube platformu, sektörde aldığı talep ve yoğunluk ile “youtube vergisi “ kavramını  ülke geneline yaydı diyebiliriz. Maliye bu gelirleri takip ederken, vergi camiası konuyu fark edip, “yedi gelir unsurundan hangisine girmektedir “şeklinde bir tartışmaya dönüştürdü. Bu bir serbest meslek kazancı mı? Bu bir ticari gelir mi? Bilgisayarda oyun oynayarak para kazanan Twitch yayıncılarının ayda asgari ücretin üzerinde gelirler elde edebildiği, ancak milyonlar kazanıp hiç vergi ödemeyen fenomenler ortaya çıkınca fark edildi. Bu alan vergi dünyası için de yeniydi. Kdv olmalı mı olmamalı mı? Yurt dışı gelir mi, yurt içi gelir mi? Bu tartışmalar, vergi davaları, en sonunda çıkan yasa ile taşlar biraz yerine oturmuş görünüyor.

Tik-Tok “Hapis Cezası”

Tiktok hapis cezası başlığı eminiz ki bu günlerde aramalarda üst sıralardadır . 2021 yılında youtube kanalımızda yayınladığımız bir videoda tiktoker camiasını büyük vergi cezalarının beklediğini söylemiştik. Tiktok yayıncıları aslında youtuberların verdiği çaba ve dönemin maliye bakanlığının büyük emekleri ile  çıkan sosyal medya istisna vergi yasası kapsamına dahil olup gelen  fırtınayı kolay atlatabilirdi.

Tiktok Vergi Cezalarına Yol Açan Nedenler Nedir?

Tiktok yayıncılarının vergi cezaları almasına giden süreçte hem yayıncılar hem de tiktok platformunun yapısından kaynaklı sorunlar var.  Yayıncılar, ilk başta sadece youtube vergisi var, o zaman tiktok için vergi yok diye düşündüler. Sisteme sürekli yeni yayıncılar girdikçe bu süreç tekrar tekrar yaşanıyor. Ancak, youtube platformundan farklı olarak, tiktok yayıncıları halen profesyonel Mali Müşavir vergi danışmanlığı almalarının kendileri lehine olduğunun bilincinde değiller.

Tiktok platformu yayıncılar için kazancın elde edilmesinde farklı bir yöntem kullanmaktadır. Vergicilikteki kavram ile “ Vergiyi Doğuran Olay”  burada izleyenlerin insiyatifine bırakılmış. Canlı yayın sırasında izleyiciler direkt olarak yayıncılara para gönderiyorlar ve yayıncının geliri oluşuyor. Bu gönderilen paraların önemli bir kısmını tiktok kendisi için alıyor. Kalan tutar ise tiktok yayıncısına veriliyor. Bu para gönderme işleminin platformdaki adı ise hediye. Bu kavram,” ticari gelir elde etmiyorum , hediye aldım, hediyenin vergisi mi olur? “ gibi bir soruya yol açıyor. Elbette hediye almanın bir vergisi olmaz. Ancak hediye tiktok platformunda para kazanmanın adı sadece. Bu hediye kelimesi tiktok yayıncılarının vergi cezası almalarına neden oldu. Oysa hediye , Tiktok içinde gelir elde etme isimlendirmesinden başka bir şey değil. Tiktoktan size atılan aslan , doğum gününüzde arkadaşınızın gönderdiği aslan oyuncak değil. Bu bir para transferi ve ödeme işlemi.

Tiktok İzleyici ve Yayıncı Para Akışı

Bir diğer büyük problem ise Tiktok platformunun vergi kesintisi yaptığını yayıncılara bildirmesi. Tiktok, izleyicilere sistem içinde harcayabilecekleri jetonlar satmaktadır. Tiktoka ödeme yapıp jeton satın alan izleyici, bunları istediği yayıncılara gönderiyor. Dünya paraları kur sistemine benzer şekilde, hediye edilen  her sembol farklı tutarlara tekabül ediyor. Yani her hediyenin karşılığında yayıncının aldığı para ve  izleyicinin ödediği tutar değişiyor. Örneğin bir izleyici, tiktok sistemine 1.000,00 TL ödeme yapıyor. İzleyici bu 1.000,00 TL yi istediği bir yayıncıya gönderiyor. Yayıncı bu işlemden 400,00 TL kazanç elde ediyor. Tiktok, yayıncıyla paylaştığı komisyon hesabında vergi kesintisi yapıyor. Ancak Tiktok, işlemin bir vergi boyutu olduğunu ve bunun sadece  Tiktok şirketi  olarak ödeyeceği verginin maliyeti olduğunu izah etmiyor. Bu kavram, tiktok yayıncıları için zaten vergilendirilmiş bir kazanç olduğu şeklinde algılandı. Yayıncılar “ zaten vergi kesiliyor, kalan bana ödeniyor” şeklinde düşündüler. Bu durum Tiktok platformunun yayıncıları eksik bilgilendirmesinden kaynaklı yaşandı. Tiktok şirketi bu vergi kesintisinin sadece kendi ödedikleri vergi olduğunu, yayıncıların elde ettikleri kazançlar ile ilgili olmadığını basit bir  şekilde izah edip, iş ortaklarının mağdur olmaması için bir bilgilendirme yapılabilirdi. Ancak Tiktok şirketi  , iş ortaklarını hediye, vergi kesintisi gibi kavramlarla manüple edip , yayıncılarının vergi cezası almasına sebep oldu ve buna seyirci kaldı. Tiktok’un vergi kesintisi adına altında aldığı paralar sadece kendi ödedikleri vergi ile ilgilidir. Yayıncılar kendi gelirleri için ayrıca vergi ödemesi yapmalıdır.

Tiktok  Hapis Cezası

Tiktok platformu, uluslararası para transfer yöntemi olarak dikkat çekiyor. Burada, kesintileri- komisyonları göze alıp para transferi yapılması, kredi kartı dolandırıcılığı, kara para aklama gibi bazı yasa dışı işlemler yapıldı. Eğer böyle bir durumunuz yoksa doğru yazıyı okuyorsunuz. Tiktok yayıncıları vergi ödemedikleri için hapse atılmıyorlar. Türkiye’de vatandaşlar vergi ödeme görevlerini yerine getirmediklerinde hapse atılmıyor. Yaptırımların tamamı parasal yaptırımlardır. Vergi incelemeleri ve vergi cezaları ekonomik yaptırımlar içermektedir. Yayıncılıktan elde edilmiş ve vergilendirilmemiş gelirler için maliye bakanlığının inceleme, eleştiri, vergi alma hakkı vardır ve bu süreç vergi yasalarına göre işlemektedir. Tiktok yayını açanlar, vergisini ödemeyenler cezevine atılmıyor. Ancak, bazı dolandırıcılık vakaları, müstehcen yayınlar, büyük kara para aklama fenomenleri nedeniyle bir panik havası oluşmuş durumda.

Web Geliri Elde Edenler- Vergi İnceleme Yazısı Gelenler Ne Yapmalı?

Geçmiş yıllarda vergilendirilmemiş web gelirleriniz var ise, izaha davet veya incelemeye başlama yazıları size tebliğ edilecektir. Sosyal medya istisna yasası , gelirlerini aynı yıl vergilendiren kişiler için geçerlidir. Yani havale aldığınızda %15 vergi kesintisi yapan banka hesabını açmış ve parayı bu hesaba almış olmanız gerekir. Eğer bunu yapmayıp sonraki yıl vergi incelemesine alındıysanız, sosyal medya istisna kanunundan faydalanamazsınız. Bu tür yazılar geldiğinde uzman mali müşavirler ile çalışmalısınız. Ayrıca daha fazla vergi ödemeden devam etmeyin ve hemen sosyal medya istisna yasası kapsamında vergi kaydınızı oluşturup, vergi ödeyerek devam edin.